Handige shelters voor Bushcraft

Welkom bij weer een Beschaaft blog! Deze week nemen we je mee in de wereld van bushcraft shelters. Wanneer je veel tijd in de natuur doorbrengt zul je ook geregeld een nachtje (of meerdere) overnachten. Wanneer je comfortabel wilt uitrusten, of wilt schuilen van slecht weer, is het belangrijk dat je weet hoe je een shelter kunt bouwen.

In deze blog nemen we je mee in twee bushcraft shelters die elke beginner kan leren maken. Waarom maar twee vraag je je misschien af? Er zijn tal van shelters te maken en nog te bedenken, maar deze zie je bijna overal terug! Daarnaast willen we met dit artikel inspireren maar niet per sé aanzetten tot. Indien je een tarp of tent hebt, gebruik die dan ook! Het sporadisch maken van een shelter ten behoeve van je vaardigheden te ontwikkelen is natuurlijk prima, maar er zijn helaas ook mensen die te pas en te pas de omgeving gebruiken alleen maar voor het idee. 

Waarom een bushcraft shelter?

Wanneer je je langer buiten begeeft, of het risico groot is dat je moet schuilen van slecht weer, dan raden we aan om altijd een tarp mee te nemen. Een tarp is een makkelijke manier om in korte tijd een degelijk onderkomen te maken, wat ook flinke hoosbuien tegengaat. Daarnaast zijn er zo veel manieren om een tarp op te zetten dat je jezelf maar ook anderen kunt beschermen tegen wind en regen. Kijk bijvoorbeeld voor inspiratie in onze tarp blog!

Uiteraard draait het binnen Bushcraft om het zelf kunnen vervaardigen met wat er in de natuur te vinden is. Daarom beginnen we ook letterlijk… dat wat je kunt vinden. De natuur biedt ons vaak mogelijkheden om een shelter te maken. 

Voorbeelden bushcraft shelters

Mooie voorbeelden zijn bijvoorbeeld omgevallen bomen, rotswanden of grotten, of naaldbomen met laaghangende takken. Uiteraard kan ook sneeuw een uitkomst zijn! Als je de tijd kunt nemen om rond te kijken, vind je al snel een locatie wat zich beter leent dan andere. Hieronder een paar voorbeelden:

• een omgevallen boom
• een grotingang
• een rots in het bos
• een laaghangende den

Dit soort natuurlijke kenmerken zijn goed om in je achterhoofd te houden doordat ze je vaak werk kunnen besparen. Zo houden de laaghangende takken van de den sneeuw en regen al aanzienlijk tegen. Dat herken je overigens ook aan de bodem die vaak bezaaid is met dode droge naalden. 

Omgevallen bomen geven vaak een oppervlakte van de stam om andere materialen zoals takken en mossen tegenaan te zetten om snel een onderdak te maken. Grotten en rotsen zetten je al snel uit de wind, ook weerkaatsen ze van nature de warmte van een vuur. 

Dingen om te vermijden in je zoektocht naar waar je een bushcraft shelter wilt zetten zijn met name wissels (veel gebruikte paden door wild), lagere en vochtige plekken in de bodem, onder dode bomen of bomen met loshangende/dode takken en plekken waar water zou kunnen stromen bij hevige regenval of stormvloed. 

Kort gezegd, je wilt er zo min mogelijk energie in steken met een zo hoog mogelijke opbrengst. Lekker efficiënt werken dus!

Natuurlijke bushcraft shelters

Hieronder twee voorbeelden van relatief makkelijke natuurlijke shelters met voor- en tegens:

A-frame shelter

Dit shelter dankt zijn naam aan de vorm van de constructie. Er zijn twee manieren om makkelijk een A-frame te maken. De eerste is om een gevallen boom te gebruiken, de andere is om zelf een frame te maken met stokken. Vervolgens is het een kwestie van stokken plaatsen en de ruimte ertussen te vullen met kleine materiaal zoals takken met naalden, mossen of schors en vervolgens te bedekken met bladeren.

Doordat deze shelters, als je het goed doet, met name verzamelen en stapelen is vraag dit weinig moeite en kracht. Het zijn ook leuke bushcraft shelters om mee te oefenen indien er genoeg dood of overtollig materiaal te vinden is. Het voordeel van deze shelters is dat je zo bijna helemaal waterdicht kunt maken en dermate kunt isoleren dat je ook in de winter en herfst er knusjes bij kunt zitten. 

Maak dit soort shelters niet groter dan ze moeten zijn. Wanneer je er in kunt liggen, en bij de opening net kunt zitten is het prima! Hoe groter het shelter, des te kouder deze zal zijn en des te langer je bezig bent. 

Wanneer je dit shelter bouwt van losse taken als een frame, houdt dan rekening met zwaartekracht. Het is beter om de voorste takken schuin onder de balk te zetten dan er recht onder. Test alvorens je het hele geraamte gaat bouwen voorzichtig de stevigheid door een duwtje te geven en voorzichtig te hangen in de nok. Dat moet namelijk goed te doen zijn!

Wanneer je geraamte staat zoek dan eerst wat grotere stukken schors of bladeren en plaats deze bij je hoofdeinde (ingang). Dit voorkomt namelijk dat wanneer je lekker ligt je steeds mos, takjes of andere plantendelen in je gezicht krijgt. Een luxe in dit geval! 

Plaats vervolgens dunnere takken tussen en tegen het geraamte aan. De natuur is zelden kaarsrecht dus verwacht gaten in het shelter. Dat geeft niks, want die kun je prima vullen met kleine takken, bundels takken, schors, korte stukken hout, mos etc. 

Lijkt je shelter helemaal af? Dan is het dat nog lang niet! Nu komt het echte werk, het isoleren ervan. Je moet je voorstellen dat hoe meer materialen er op en tegen de wanden van je shelter liggen, des te warmer en droger deze zal zijn. Pak wat voorhanden is, mossen, humus en bladeren. Begin met een stevige basis onderin en maak deze niet te smal. Je shelter is nu nog een driehoek maar zal straks steeds ronder worden. Leuk kunnen we dit proces niet maken maar hoe meer je op dit moment steekt hoe comfortabeler jij straks zult zijn.

De voordelen van dit shelter liggen met name in de feiten dat je zelf geen materiaal nodig hebt om deze te maken en dat je alles uit de omgeving kunt halen. Daarnaast kun je deze shelters knus en warm maken en geven ze een mooie bescherming van de elementen. Het nadeel is zoals je kunt lezen, een hele hoop werk. Je kunt makkelijk een paar uur bezig zijn afhankelijk van hoe warm je deze shelters wilt maken. Al krijg je er een warm nestje voor terug!

Lean-to shelter

Een zeer bekende en vaak voorkomende bushcraft shelter. Dat is niet voor niks. Een lean-to biedt beschutting van koude wind en van regen. Ze zijn niet moeilijk te maken en kosten relatief weinig tijd om te vervaardigen. Indien je de constructie van dit shelter kan combineren met een rotswand of de wortels van een omgevallen boom heb je al snel van twee kanten beschutting.

Daarnaast zijn lean-to shelters ook goed te combineren met meerdere personen, je moet je voorstellen dat iedereen een eigen afdak maakt en wanneer je deze haaks op elkaar maakt je elke keer een extra kant beschutting maakt. In het midden vormt zich een centraal punt om vuur te maken met voldoende doorlaat voor rook.

Je maakt dit soort bushcraft shelters door een lange balk/stam horizontaal te bevestigen, het weer bepaalt de hoogte/helling van je dak. Komt het met bakken uit de lucht, ga dan voor heuphoogte. Gaat het meer om beschutting dan is schouderhoogte ook prima. 

Deze balk draagt straks een redelijk gewicht en moet lang genoeg zijn om onder te liggen. Ga dus zeker voor een lengte van twee meter lang en 12-20cm diameter minimaal. Je klemt deze stam in de V van twee bomen, knoopt de stam haaks op bomen of… stapelt stenen/stammen aan weerszijden tot de gewenste hoogte en legt daar de stam op zonder dat deze kan rollen. 

Je bespaart je overigens enorm veel werk door een lean-to een halve lean-to te maken. Dit doe je door de stam maar aan één zijde te bevestigen. Je kunt dan nog steeds zitten, en eventueel lekker tegen de boom aan leunen. Het kost je namelijk een half dakwerk aan moeite. Graaf eventueel de onderkant een beetje in zodat het niet weg kan schuiven.

Wanneer je de eerste stam, en dus constructiewijze hebt staan, is het tijd voor stap 2. Plaats stammen vanaf de grond tegen de horizontale stam aan. Hoe schuiner het dak des te langer moeten deze stammen zijn, maar dit geeft ook de meeste bescherming/oppervlakte. 

Net als met een A frame shelter vul je erna de gaten op met kleinere takken, schors of rot hout. Wanneer je tevreden bent kun je beginnen met het verzamelen van mos en deze tussen de stammen te proppen of bij grote lappen deze dakpansgewijs te stapelen. 

Vervolgens verzamelen je mossen, bladeren, naalden en andere isolerende plantendelen op en stapel je deze op het dak van je shelter. Hoe meer, hoe beter. Ook delen schors zijn fijn om mee te werken, ze fungeren als dakpan. 

Dit soort shelters zijn sneller te maken dan een A frame maar geven maar beperkte beschutting. Als je ze goed maakt houden ze je zeker droog, maar als de wind draait dan kan het nog wel eens nat worden. Een tweede optie is daarom om muurtjes te maken voor extra beschutting. Het voordeel is in elk geval de simpliciteit in combinatie met effectiviteit. Dit soort shelters zet je (beoefend) in een uurtje in elkaar. 

Heb je zelf ook eens een van deze bushcraft shelters gemaakt? en hoe ging dat? Laat het hieronder in de reacties weten, zo help je ook andere.